به گزارش دولت بهار به نقل از تسنيم، دكتر سيد علي رياض - دندانپزشك و معاون حقوقي و امورمجلس سازمان نظام پزشكي در يادداشت اختصاصي كه در اختيار تسنيم قرار داد آورده است: بالا بردن سطح سلامت فردي يكي از مهم ترين اهدافي است كه موجب مي‌شود انسان‌ها وقت و درآمد خود را مصرف كنند. نه تنها يك فرد بيمار حاضر است بخش زيادي از دارايي خود را صرف بهبود جسمي و رواني خود كند، بلكه يك فرد سالم هم علاقه‌مند است براي حفظ سلامتي يا بالا بردن ضريب سلامتي خود تلاش كند.

بر اساس اين واقعيت مسلم، در هر كجاي دنيا كه امكان ارائه خدماتي براي بهبود بيماري يا بالا بردن سطح سلامتي جسمي و رواني افراد وجود داشته باشد، آن محل به مكاني براي جذب هزاران انسان تبديل مي‌شود. افرادي كه به آنها گردشگران سلامت گفته مي‌شود.

در ايران پتانسيل بالايي براي جذب چنين گردشگراني وجود دارد. ايران توانايي جذب ساليانه حدود يك ميليون توريست پزشكي را دارد كه اين مقدار برابر با درآمدي معادل 7 ميليارد دلار است. تحقق اين مسئله يعني گامي در جهت تحقق اقتصاد مقاومتي اقدام و عمل در حوزه سلامت.

مسئله‌اي كه با تحقق آن شاهد رشد فزاينده درآمدهاي غير نفتي در كشور بوده و ايجاد شغل براي بخش قابل توجهي از جوانان مستعد در حوزه سلامت را نيز در پي خواهد داشت.

تعريف توريسم درماني يا گردشگري سلامت:

بر اساس تعريف‌هاي سازمان جهاني جهانگردي UN-WTO يكي از اهدافي كه مي‌تواند گردشگر را برانگيزد تا عزم سفر كند، مسافرت براي كسب سلامتي است. چيزي كه از آن به گردشگري سلامت تعبير مي‌شود. در حقيقت گردشگري سلامت، نوعي از گردشگري است كه به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمي و ذهني فرد به مدتي بيشتر از 24 ساعت و كمتر از يك سال صورت مي‌پذيرد. به اين ترتيب يك توريست سلامت با مسافرت از محل دائم زندگي خود مي‌تواند از خدمات درماني مقصد استفاده كند تا سلامت جسمي و روحي‌اش را به دست بياورد.

دامنه گردشگري سلامت وسيع است. وجود اصطلاحات متعدد در ميان تعريف‌هاي سازمان جهاني گردشگري، مؤيد اين مسئله است:

گردشگري تندرستي (Wellness Tourism)

گردشگري تندرستي به مسافرت توريست به دهكده‌هاي سلامت و مناطق داراي چشمه‌هاي آب معدني و آب گرم (اسپاها) اشاره مي‌كند. در اين نوع سفر توريست براي رهايي از تنش‌هاي زندگي روزمره و تجديد قوا بدون مداخله و نظارت پزشكي راهي سفر مي‌شود. معمولاً اين توريست‌ها بيماري جسمي مشخصي ندارند و بيشتر در پي بهره مندي از طبيعت شفابخش مناطق ديگر هستند.

مناطق طبيعي بكر و زيبا از جنگل‌هاي زيباي شمال تا كوير داغ مركزي و مناطق كوهستاني ايران به شدت مي‌تواند پذيراي چنين گردشگراني باشد به شرط اينكه سرمايه گذاري مناسب در اين مناطق به نحوي صورت پذيرد كه صدمه‌اي به طبيعت وارد نشود.

گردشگري درماني (Curative Tourism)

گردشگري درماني به معناي مسافرت توريست به منظور استفاده از منابع درماني طبيعي (آب‌هاي معدني، نمك، لجن و غيره) است كه معمولاً براي درمان برخي بيماري‌ها يا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشكي صورت مي‌پذيرد. اين نوع از گردشگري مورد توجه مسؤلان گردشگري كشور قرار گرفته است. به خصوص لجن درماني كه طبيعت ايران را در ميان كشورهاي همسايه به شدت محبوب كرده است.

طبق آمارها حدود 45 ميليون گردشگر در جهان از آب درماني براي معالجه خود استفاده مي‌كنند كه ايران با دارا بودن بيش از 1000 چشمه آب معدني شناخته شده توانايي جذب سهم بالايي در اين قسمت را دارد.

يكي از جاذبه‌هايي كه به تازگي مورد توجه توريست‌هاي بين‌المللي قرار گرفته غار درماني و نمك درماني است. ايران با داشتن چندين گنبد نمكي مي‌تواند در اين خصوص نيز به يكي از قطب‌هاي گردشگري پزشكي تبديل شود.

گردشگري پزشكي (Medical Tourism)

گردشگري پزشكي هم نوع ديگري از گردشگري سلامت است كه در آن مسافرت به منظور درمان بيماري‌هاي جسمي يا انجام نوعي از عمل‌هاي جراحي تحت نظارت پزشكان در بيمارستان‌ها و مراكز درماني صورت مي‌پذيرد.

اين نوع گردشگري هم اكنون در ايران صورت مي‌پذيرد و ساليانه ايران پذيراي تعدادي از بيماران كشورهاي عراق، افغانستان، پاكستان، آذربايجان و ... است. مركز درمان ناباروري رويان يكي از مراكزي است كه ساليانه از بسياري از كشورهاي منطقه پذيراي بيماران است. اما پذيرش اين تعداد بيمار در مقايسه با پتانسيل بالاي ايران و نياز كشورهاي منطقه بسيار كم است.

گردشگري طب سنتي

اما پتانسيل ايران براي ارائه انواع گردشگري سلامت به همين سه مورد ختم نمي‌شود. ايران طب سنتي ويژه خود را دارد و گياهان دارويي بسيار ارزشمند كه مي‌تواند مورد توجه گردشگران سلامت سراسر جهان قرار گيرد.

گردشگري مذهبي و سلامت روحي

گردشگري سلامت به سفر براي سلامت جسم محدود نيست. هر سفر مذهبي سفري براي جلاي روح است و ايران با داشتن سه شهر مذهبي بزرگ مشهد، قم و شيراز و دارار بودن هزاران امامزاده واجب التعظيم و نيز با داشتن مراسم‌هاي مذهبي هزاران ساله مي‌تواند پذيراي ميليون‌ها گردشگري شود كه به دنبال يافتن مكاني براي استراحت روحي و تقويت ايماني خود هستند.

نكته قابل توجه در اين زمينه اين است كه ايران مي‌تواند مهد پزشكي اسلامي شود. پزشكي مبتني بر متون اصيل اسلامي از قبيل طب النبي(ص)، طب الرضا(ع)، طب الصادق(ع) و ...

اگر مراكزي براي پژوهش و تحقيق در خصوص هزاران حديث پزشكي نقل شده از پيامبر(ص) و ائمه اطهار (ع) ايجاد شود، پژوهشكده‌هايي كه در آن علم الهي ائمه(ع) كه در قالب احاديث نقل شده به زبان و علم روز تبديل و به مردم جهان ارائه شود، نه تنها به اثبات حقانيت علمي اسلام در جهان منجر خواهد شد بلكه هزاران پژوهشگر از كشورهاي اسلامي و غير اسلامي را به گرد علم الهي ائمه(ع) جلب مي‌كند و هزاران گردشگر سلامت براي دريافت اين آموزه‌ها راهي ايران خواهند شد. مباحثي كه قدر مسلم راهگشاي علم روز براي دست يابي به وجوه جديد پزشكي و سلامت خواهد شد.

شايد مهمترين مزيت ايران در گردشگري پزشكي، ارزان بودن خدمات به نسبت ديگر كشورها، به خصوص كشورهاي اروپايي و آمريكا دانست.

اما در حال حاضر هند پيشرو در ارائه ارزان‌ترين خدمات است كه با ورود ايران به توريسم پزشكي و با توجه به امكانات و فرهنگ اصيل مردم ايران و البته جاذبه‌هاي توريستي بسيار بيشتر، توانايي جذب توريست‌هاي بيشتري نسبت به هند وجود دارد. اما متأسفانه به علت نبود تبليغات مناسب، ايران هنوز جايگاه خود را به دست نياورده است.

البته در اين ميان ايران رقيباني نيز در منطقه دارد. از جمله اردن، دبي و امارات كه كشور اردن سالانه 500 ميليون دلار درآمد ارزي از توريسم درماني دارد. دبي از چند سال پيش شهرهاي سلامت را راه‌اندازي كرده است و با برخي از دانشگاه‌هاي معتبر دنيا براي توسعه اين مراكز قرارداد بسته است.

توريسم پزشكي در سال 2010 درآمدي بالغ بر 7 ميليارد درهم براي امارات داشته است.

نكته تأسف بار اين است كه اين كشورها از نظر قدرت ارائه خدمات سلامت هرگز در سطح كشور ما نيستند و حتي پزشكان خود را از خارج از كشور خود به استخدام در مي‌آورند و صرفاً سرمايه گذاري درست موجب شده پتانسل حداقلي خود را به سود حداكثري تبديل كنند در حاليكه عدم شناخت بازار و عدم سرمايه گذاري مناسب موجب هدر رفت فرصت‌هاي بي‌نظير ايران در جهان شده است.

مهمترين مشكل ايران در حوزه پذيرش توريسم درماني عدم سرمايه گذاري صحيح و علمي در بخش‌هاي توريسم پذير و نبود تبليغات جهاني در اين حوزه است. اكنون كه تحريم‌ها برداشته شده و بر اساس اعلام مسؤلان سازمان ميراث فرهنگي تعداد توريسم‌ها نيز افزايش پيدا كرده است مي‌توان از اين فرصت براي معرفي جاذبه‌هاي گردشگري سلامت ايران به مردم جهان و به ويژه مردم كشورهاي منطقه استفاده كرد.

براي تبديل علم به ثروت از طريق گردشگري سلامت بايد هوشمندانه عمل و در رقابت با كشورهاي جهان ايده‌هايي نويني براي ارائه داشت. به عنوان مثال پيشنهاد مي‌شود با توجه به فعاليت خوب وزير بهداشت و توانمندي وي در طراحي و برنامه ريزي امور مربوط به سلامت روش‌هاي جلب توريسم سلامت به كشور از طريق وزارت بهداشت و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مورد تحقيق و بررسي علمي قرار گيرد.

امضاي تفاهم نامه همكاري بين اين دو نهاد در تحقق اقتصاد مقاومتي مبتني بر سلامت مي‌تواند نقش به سزايي داشته باشد.

از سوي ديگر به دليل ويژگي‌هاي خاص منطقه اي ايران و شرايط خاص كشورهاي همسايه به نظر مي‌رسد شناسايي نيازهاي سلامت كشورهاي همسايه و برنامه‌ريزي درست براي رفع اين نيازها مي‌تواند به گسترش قابل توجه گردشگري سلامت در منطقه به مركزيت ايران منجر شود.

پيشنهاد ديگري كه مي‌توان در اين زمينه ارائه كرد، اين است كه با همكاري وزارت امور خارجه و وزارت بهداشت توانمندي‌هاي درماني و سلامت ايران از طريق كنسولگري‌ها و سفارتخانه‌هاي ايران به مردم كشورهاي منطقه معرفي و زمينه حضور اين گردشگران در كشور تسهيل شود. حتي در اين زمينه مي‌توان رايزن سلامت يا پزشكي در سفارتخانه‌هاي ايران در كشورهاي همسايه تعيين كرد.

البته تلاش براي جذب و افزايش گردشگران سلامت محدود به گردشگران ساير كشورها نيست. متأسفانه از پتانسيل قوي گردشگري سلامت ايران حتي مردم كشور خودمان نيز بي اطلاع هستند.

بايد اين پتانسيل قوي براي مردم كشور خودمان نيز معرفي و سرمايه‌گذاري درستي براي افزايش ظرفيت مراكزي از قبيل چشمه‌هاي آب گرم، مراكز نمك درماني، لجن‌درماني و ... صورت گيرد.

وقتي از تعداد زياد فارغ التحصيلان پزشك بيكار صحبت مي‌شود، افرادي كه با هزاران آرزو سال‌هاي جواني خود را براي آموختن پزشكي در دانشگاه‌ها گذراندند، بايد دانست كه پذيرش توريسم سلامت مي‌تواند بهترين زمينه ايجاد شغل براي اين گروه از فارغ التحصيلان باشد البته به شرط سرمايه گذاري در اين بخش مهم.

مسؤلان بخش پزشكي لطفاً بيانات رهبر معظم انقلاب در خصوص اقتصاد مقاومتي و تأكيد ايشان مبتني بر اقدام و عمل را مطالعه كنند. فصل‌الخطاب و دستور داده شده است، پتانسيل وجود دارد، بازار ايران و كشورهاي مختلف به شدت نيازمند است، اكنون فقط نيازمند اقدام و عمل مسؤلان هستيم. «كلّكم راع و كلّكم مسؤول عن رعيّته».